ZAPARCIA JAKO SKUTEK UBOCZNY STOSOWANYCH LEKÓW - JAK SOBIE RADZIĆ

Jakie leki mogą być przyczyną występowania uporczywych dolegliwości, takich jak zaparcia? Jak zapobiegać im podczas stosowania leków?

Występowanie zaparć może być skutkiem ubocznym zastosowania licznych grup leków. Niektóre z nich, takie jak opioidy przeciwbólowe, zmniejszają aktywność układu nerwowego i spowalniają przepływ pokarmu przez układ pokarmowy. Ściany jelita wchłaniają więcej płynów, co przyczynia się do powstawania twardych stolców i zaparć.

Jakie leki mogą powodować zaparcia?

Leki przeciwbólowe, w tym opioidy, morfina czy tramadol, mogą prowadzić do zaparć. Narkotyczne działanie tego typu leków może skutkować uśpieniem nerwów występujących w jelitach, co w konsekwencji hamuje ruchy jelit. Długotrwałe stosowanie środków przeciwbólowych zwiększa prawdopodobieństwo powstania zaparć.

Leki przeciwdepresyjne i neuroleptyki, a także niektóre leki nasercowe i przeciwskurczowe mogą również przyczyniać się do zaparć. Wiele leków przeciwdepresyjnych działa jednocześnie na zakończenia nerwowe obecne w mózgu, jak i w jelitach. Co zaskakujące, nadmierne stosowanie środków przeczyszczających może również powodować zaparcia.

Tabela 1 Przykłady leków, które często wywołują zaparcia

Kto jest najbardziej narażony na tego typu zaparcia?

Prawdopodobieństwo wystąpienia zaparć wzrasta, jeżeli stosujesz wymienione leki. Ryzyko może być również większe, jeżeli spożywasz niewielkie ilości produktów będących źródłem błonnika, nie uprawiasz regularnie aktywności fizycznej lub też jesteś w grupie osób cierpiących na choroby układu nerwowego, takie jak np. choroba Parkinsona. Osoby starsze również częściej doświadczają zaparć, ze względu na przyjmowanie większej ilości leków, większe ryzyko odwodnienia, często mniejsze spożycie błonnika, a także ograniczony wysiłek fizyczny. Ponadto u osób w podeszłym wieku dochodzi do zaburzenia równowagi układu pokarmowego, co może wynikać z procesu starzenia się organizmu. Przyjmowanie różnych leków może dodatkowo pogłębiać problem zaparć. Pobyt w szpitalu również może zwiększyć ryzyko zaparć, ze względu na zmiany w codziennej diecie, ograniczoną aktywność fizyczną czy rozpoczęcie stosowania nowych leków.

Jak złagodzić zaparcia spowodowane lekami?

Jeżeli podejrzewasz, że stosowane przez Ciebie leki mogą wywoływać skutki uboczne, takie jak zaparcia, podejmij odpowiednie działania, aby się ich pozbyć. Poniżej znajdziesz kilka sposobów, które mogą okazać się pomocne.

Dieta

Spożywaj dużo pokarmów bogatych w błonnik pokarmowy, takich jak pełnoziarniste produkty zbożowe (otręby, owies, siemię lniane), zielone warzywa i rośliny strączkowe. Owoce, w tym śliwki i wiśnie, które są źródłem błonnika, mogą również pomóc w walce z zaparciami. Błonnik wpływa na przyspieszenie perystaltyki jelit, a także zwiększenie masy stolca, dzięki temu, że chłonie wodę i ulega pęcznieniu w jelitach. Dieta obfitująca w ten składnik pozwala na ograniczenie występowania objawów związanych z zaburzeniami wypróżniania. Warto stopniowo zwiększać podaż błonnika, aby uniknąć objawów niepożądanych, takich jak uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej. Zwiększając jego spożycie pamiętaj, aby pić dużo wody (co najmniej 1,5 litra dziennie). Unikaj spożycia alkoholu.

Aktywność fizyczna

Regularny wysiłek fizyczny może pomóc w zapobieganiu zaparciom. Aktywność fizyczna pozwala na ograniczenie ilości kumulujących się gazów czy zmniejszenie wzdęć, a także wpływa pozytywnie na konsystencje stolca. Pomocne mogą być proste ćwiczenia, w tym spacer czy jazda na rowerze.

Rutyna toalety

Nie wstrzymuj potrzeby defekacji. Daj sobie dużo czasu na skorzystanie z toalety i najlepiej trzymaj się stałej pory i miejsca. Pomocne może być również przyjęcie odpowiedniej postawy, która ułatwi wydalenie stolca - pochyl się do przodu i unieś jednocześnie kolana powyżej bioder, oprzyj stopy na wzniesieniu. Staraj się nadmiernie nie naprężać podczas defekacji, a także nie przebywać w toalecie dłużej niż 5-10 min.

Wybór leków

Omów alternatywne leki z lekarzem. Zmiana recepty może nie być możliwa, ale warto o to zapytać. Nie przerywaj leczenia ani nie wprowadzaj żadnych zmian bez zasięgnięcia porady lekarza. Możesz rozważyć z lekarzem zmniejszenie dawek czy też odstawienie leków, których skutkiem ubocznym może być występowanie zaparć. U pacjentów stosujących leki opioidowe wskazane jest profilaktyczne stosowanie leków przeczyszczających, a także prokinetycznych.

Nie bój się rozmawiać o zaparciach z lekarzem! Po sprawdzeniu stosowanych przez Ciebie leków, Twój lekarz może zalecić zastosowanie środków przeczyszczających, aby pomóc Ci w regulacji wypróżnień. Zastosowanie preparatu, który w swoim składzie zawiera 100% błonnika pochodzenia roślinnego w postaci PHGG może również wspomóc Twoją walkę z zaparciami. Możesz go stosować razem z lekami w celu złagodzenia objawów zaparcia - bólu brzucha, wzdęć i gazów. Każdy sposób leczenia konsultuj zawsze z lekarzem.