Pacjenci na oddziałach intensywnej opieki medycznej często wymagają stosowania terapii podtrzymujących funkcje narządów, co uniemożliwia skuteczne doustne przyjmowanie pokarmów. Taka sytuacja może trwać wiele dni, a nawet tygodni. Głodzenie w fazie katabolizmu powoduje szybkie narastanie deficytu białkowo-energetycznego pacjenta. Zwiększające się niedobory makroskładników i mikroskładników pokarmowych nasilają utratę masy mięśniowej oraz tkanki tłuszczowej, a w efekcie mogą wydłużać proces zdrowienia i utrudniać rehabilitację. Te procesy mogą prowadzić do przedłużonego pobytu na oddziale intensywnej terapii, częstszych zakażeń oraz zwiększonego ryzyka zgonu.
Dlatego tak ważne jest, aby możliwie wcześnie włączyć żywienie przez sztuczny dostęp czyli przez zgłębnik lub przetokę odżywczą (PEG lub PEJ). Żywienie medyczne ma na celu utrzymanie lub poprawę stanu odżywienia a w konsekwencji również funkcjonowania komórek w sytuacji dynamicznie zmieniającego się zapotrzebowania i niewystarczającej podaży składników odżywczych w czasie trwania choroby krytycznej.
Wczesne włączenie żywienia dojelitowego, dostosowanego do zapotrzebowania organizmu pacjenta może korzystnie wpływać na rokowanie, a także umożliwiać szybsze wypisanie chorego z oddziału intensywnej terapii.
Pacjent przyjmowany na oddział intensywnej terapii przechodzi przed dwie główne fazy metaboliczne: fazę ostrą (kataboliczną ) i fazę zdrowienia (anaboliczną).
Faza kataboliczna trwa do około 5 dni od momentu przyjęcia pacjenta na OIT. Charakteryzuje się wysokim zapotrzebowaniem na białko i niskim zapotrzebowaniem na energię pozabiałkową. Katabolizm w tej fazie, czyli m.in. rozpad białek ustrojowych, może skutkować utratą do 0,5 kg beztłuszczowej masy ciała - głównie mięśni - na dobę. Dlatego tak ważne jest jak najszybsze podjęcie interwencji żywieniowej u pacjenta, zapewniającej odpowiednio wysoką podaż białka.
W fazie anabolicznej zapotrzebowanie na białko jest wciąż wysokie, a zapotrzebowanie na energię pozabiałkową zaczyna wzrastać. Interwencja żywieniowa na oddziale intensywnej terapii jest zlecana i monitorowana przez lekarza prowadzącego.
Źródła:
- Czuczwar M., Sobocki J., Matysiak-Luśnia K., Szczepanek K., Kłęk S. Zasady stosowania interwencji żywieniowej na oddziale intensywnej terapii – aktualny stan wiedzy. Anestezjologia Intensywna terapia. Numer 1 / 2018.
