Achalazja przełyku – dieta i postępowanie w chorobie

Achalazja jest chorobą przełyku, która wpływa na utrudnione przełykanie pokarmów i płynów. W konsekwencji schorzenie to może przyczyniać się do postępującej utraty masy ciała, zwiększając ryzyko rozwoju niedożywienia. Dowiedz się, czym jest achalazja przełyku, poznaj przyczyny, objawy i postępowanie w chorobie. Sprawdź, jak powinna wyglądać dieta wspierająca leczenie tego schorzenia.

Achalazja przełyku – co to jest?

Achalazja, nazywana również kurczem wpustu, jest zaburzeniem połykania, które dotyka przewód łączący jamę ustną z żołądkiem, czyli przełyk. Schorzenie to wpływa na nieprawidłowe kurczenie się mięśni przełyku, co zakłóca przesuwanie się pokarmu do żołądka. W rezultacie pokarm wraz ze śliną gromadzi się powyżej dolnego zwieracza przełyku, co może prowadzić do jego cofania się.

Przyczyny achalazji przełyku

Dokładna przyczyna achalazji przełyku nie jest znana, ale uważa się, że choroba rozwija się na skutek uszkodzenia komórek nerwowych w przełyku. Gdy nerwy te przestają prawidłowo funkcjonować, mięśnie przełyku nie są w stanie skutecznie przesuwać pokarmu do żołądka. Wskazuje się, że może wynikać to z reakcji autoimmunologicznej lub infekcji wirusowej. W rzadkich przypadkach achalazja może być powiązana z czynnikami genetycznymi.

Achalazja przełyku – objawy

Wczesnym objawem achalazji przełyku są postępujące trudności w przełykaniu, czyli dysfagia, która początkowo dotyczy pokarmów stałych, a z czasem również płynów. Dolegliwość ta może sprawiać wrażenie zatrzymywania się pokarmu lub płynów w przełyku.

Inne objawy achalazji, to:

• cofanie się pokarmu lub śliny do gardła,
• zgaga,
• czkawka,
• ból w klatce piersiowej,
• przewlekły kaszel,
• duszność,
• chrypka,
• wymioty,
• powtarzające się infekcje płuc (spowodowane przedostaniem się pokarmu do płuc),
• niezamierzona utrata masy ciała.

Warto zwrócić uwagę, że problemy z połykaniem mogą być też związane z nowotworami przełyku, jamy ustnej i gardła.

Diagnostyka achalazji przełyku

Rozpoznanie achalazji opiera się na badaniach takich, jak:

• manometria przełyku (uznawana za złoty standard w diagnostyce achalazji),
• badanie RTG przełyku,
• planimetria impedancji,
• badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Metody leczenia achalazji przełyku

Celem leczenia achalazji jest złagodzenie jej objawów i ułatwienie pasażu treści pokarmowej przez przełyk i wpust, co bezpośrednio przekłada się na poprawę komfortu i jakości życia. Leczenie oraz wprowadzenie odpowiedniej diety w zaburzeniach w obrębie dolnego zwieracza przełyku, pozwala również na zapobieganie powikłaniom związanym z zaleganiem pokarmu i śluzu, które wynikają z zaburzeń motoryki przełyku.

Wśród metod leczenia achalazji możemy wymienić:

• zabiegi chirurgiczne (np. laparoskopowa kardiomiotomia Hellera),
• zabiegi endoskopowe (np. przezustna miotomia endoskopowa),
• leczenie farmakologiczne,
• terapię przełyku toksyną botulinową (wstrzyknięcie toksyny w okolicę zwieracza dolnego przełyku).

Achalazja przełyku – dieta

Dyskomfort związany z problemami w połykaniu sprawia, że pacjenci często jedzą mniej, co sprzyja utracie masy ciała, a w konsekwencji rozwojowi niedożywienia. W związku z tym, kluczowe znaczenie ma odpowiednio zaplanowana dieta, dostosowana do możliwości chorego, aby zapewnić organizmowi wszystkie niezbędne składniki odżywcze.

Poniżej znajdziesz wskazówki, których wprowadzenie do codziennych nawyków, może znacząco ułatwić przełykanie i poprawić komfort życia w chorobie:

• jedz powoli i dokładnie przeżuwaj każdy kęs, robiąc przerwy pomiędzy kolejnymi kęsami,
• sięgaj częściej po mniejsze porcje posiłków,
• podziel jedzenie na mniejsze kawałki,
• unikaj jedzenia w pośpiechu lub w sytuacjach stresowych,
• modyfikuj konsystencję pokarmu – możesz wykorzystać blender do zmiksowania warzyw czy owoców na gładki mus,
• dodatek oliwy z oliwek do warzyw czy ziemniaków pomoże Ci zapewnić dodatkowe kalorie,
• pij dużo wody w trakcie posiłku – pomoże to nawilżyć i ułatwić transport pokarmu przez przełyk,
• staraj się utrzymywać wyprostowaną postawę, siedząc prosto przy stole lub, jeśli to konieczne, nawet na stojąco, aby wspomóc przemieszczanie się pokarmu z przełyku do żołądka,
• unikaj jedzenia pokarmów stałych na 3-4 godziny przed snem, aby treść pokarmowa miała szansę dotrzeć do żołądka, zanim położysz się spać,
• śpij z głową uniesioną wyżej – użyj dodatkowej poduszki, aby zmniejszyć ryzyko cofnięcia się treści pokarmowej z przełyku do dróg oddechowych.

Jakich produktów powinna unikać osoba z achalazją przełyku?

Niektóre produkty mogą nasilać dolegliwości, ponieważ mają tendencję do blokowania, zbijania się w zwartą masę lub podrażniania przełyku. Warto ograniczyć lub wyeliminować:

• produkty mogące blokować przełyk – twarde, surowe warzywa (np. marchew, kalafior), owoce ze skórką (np. jabłka, winogrona), a także suche i włókniste mięso,
• produkty podrażniające przełyk – ostre przyprawy, napoje gazowane, alkohol,
• kleiste produkty, które zbijają się w masę – biały ryż, jasne pieczywo, ziemniaki czy makaron.

Niedożywienie w chorobie achalazji

Zaburzenia połykania w sposób szczególny zwiększają ryzyko rozwoju niedożywienia poprzez utrudnione przyjmowanie odpowiednich ilości pożywienia. Kiedy dysfagia umożliwia żywienie drogą naturalną, cennym wsparciem w leczeniu i profilaktyce niedożywienia staje się doustna żywność medyczna w płynnej formie. Zastosowanie takiego leczenia poprawia jakość życia, pozwala utrzymać sprawność fizyczną i masę mięśniową. Co więcej, skraca pobyt w szpitalu, a także ogranicza ryzyko powikłań.

Przykładem może być Resource 2.0 – wysokoenergetyczny preparat odżywczy w płynie, który zapewnia dużą dawkę energii w niewielkiej objętości (aż 400 kcal w 1 butelce). Jego zastosowanie pomoże Ci w walce z szybką utratą masy ciała. Jeżeli chcesz dodatkowo uzupełnić swoją dietę w błonnik, sprawdź Resource 2.0+Fibre, który został wzbogacony dodatkiem błonnika, wspierającego pracę jelit. Pamiętaj, aby przed zastosowaniem żywności medycznej zasięgnąć porady lekarza, który pomoże dobrać właściwy produkt.