Skład produktów zaliczanych do tej grupy może być bardzo różny, bo przecież różni są pacjenci, choroby, z którymi się zmagają, a przez to także potrzeby, jakie żywność ta powinna pomóc im zaspokoić. Niektóre preparaty zawierają jeden lub kilka składników, a inne stanowią kompletne diety, dostarczające zarówno energii, jak i białka, witamin czy składników mineralnych. Część z tych preparatów może mieć skład dostosowany do potrzeb różnych grup pacjentów, inne z kolei dostarczają składników odżywczych w proporcjach zbliżonych do diety standardowej, ale np. dzięki formie płynnej i większej koncentracji kalorii w określonej objętości, są w stanie ułatwić pacjentowi przyjęcie wszystkich składników, których potrzebuje. Co ważne, w tej grupie znaleźć można zarówno produkty stworzone z myślą o dorosłych, jak i takie, których skład dostosowany został do potrzeb dzieci (zwykle oznaczone słowem „Junior" w nazwie). Skład produktów zaliczanych do żywności specjalnego przeznaczenia medycznego stale się zmienia tak, by wykorzystując najnowsze odkrycia naukowe coraz lepiej odpowiadać na potrzeby osób, które z nich korzystają.
Czy znasz przykłady żywności specjalnego przeznaczenia medycznego?
Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego to pojęcie niezwykle szerokie, dlatego nie zawsze łatwo jest zrozumieć, czym dokładnie jest i czemu służy. Pomóc w tym może uważniejsze przyjrzenie się jednej z zaliczanych do niej grup - doustnym preparatom odżywczym dedykowanym pacjentom z niedożywieniem i/lub z ryzykiem niedożywienia. Produkty te posiadają zwykle szereg modyfikacji, które pozwalają im odpowiadać na specyficzne potrzeby określonych osób. Mogą m.in.:
- zawierać większe ilości składników, które w „zwykłych" produktach spożywczych występują, ale na poziomie niewystarczającym do zaspokojenia zwiększonego zapotrzebowania - dzięki temu stanowią bardziej skondensowane źródło energii i składników odżywczych, np. białka, kwasów tłuszczowych omega-3, argininy czy nukleotydów ważnych dla pacjentów w okresie okołooperacyjnym
- dostarczać składniki „zwykłej" żywności w łatwiejszej do przyswojenia przez organizm formie (np. hydrolizowane białko serwatkowe zamiast pełnych białek mleka w przypadku pacjentów z chorobami trzustki lub wątroby)
- nie zawierać składników, które występują w zwykłych produktach, ale nie są tolerowane przez organizm pacjenta
- mieć łatwą do przyjęcia i przyswojenia formę płynną, np. w odpowiedzi na potrzeby osób z trudnościami z przełykaniem, suchością czy bolesnością w jamie ustnej, itp.
Ze względu na ich szczególne właściwości, doustne preparaty odżywcze, podobnie jak wszystkie produkty zaliczane do żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, powinny być stosowane pod kontrolą lekarza lub innego pracownika służby zdrowia posiadającego wiedzę na temat stanu zdrowia pacjenta. Pozwala to dobrać odpowiedni dla konkretnego pacjenta produkt i monitorować efekty jego przyjmowania.
Jak stosować doustne preparaty odżywcze?
Zastosowanie doustnych preparatów odżywczych może być korzystne u osób, które ze względu na występujące schorzenie nie są w stanie tradycyjną dietą zaspokoić całości swojego zapotrzebowania na energię, białko i inne składniki odżywcze. Jeśli zauważony został spadek masy ciała lub zdiagnozowana choroba czy zaplanowane leczenie mogące sprzyjać niedożywieniu, warto skonsultować z lekarzem możliwość wprowadzenia do diety produktów z tej grupy. Mogą stanowić one uzupełnienie diety – ilość, która powinna być spożywana w ciągu dnia zależna jest od tego, ile chory zjada i ile zjadać powinien, by zaspokoić swoje potrzeby i powinna być skonsultowana z lekarzem. W przypadku doustnych preparatów odżywczych, które dostępne są w aptekach bez recepty, jako uzupełnienie diety zazwyczaj zaleca się od 1 do 3 buteleczek (1 butelka to około 200 ml) dziennie. Jeśli lekarz tak zaleci, preparaty kompletne pod względem odżywczym mogą także stanowić dla pacjenta jedyne źródło pożywienia.
Przykładami żywności specjalnego przeznaczenia medycznego są produkty z linii Resource, Peptamen i Impact.