Zapoznaj się z pierwszą częścią artykułu „10 najczęstszych problemów w chorobie nowotworowej - wskazówki”
Poniżej opisujemy kolejne najczęstsze
przyczyny rezygnacji ze spożywania
posiłków podczas choroby nowotworowej i sposoby jak sobie z nimi
radzić.
Jeśli Twoja dieta w chorobie nowotworowej znacznie się zmieniła, jesteś mniej aktywny, a ponadto przyjmujesz przeciwbólowe leki opioidowe mogą pojawić się u Ciebie zaparcia
wynikające z obniżonej perystaltyki
jelit.
-
Pij dużo płynów – co najmniej
1,5-2 l dziennie. Wskazane są te ciepłe jak słaba herbata, ale także woda mineralna, soki i kefiry. Do szklanki wody możesz dodać też łyżkę oliwy i wypić
tak przygotowaną mieszankę.
-
W Twojej diecie nie powinno
brakować owoców i
warzyw. Jeśli nie możesz spożywać ich w formie surowej, spróbuj wprowadzić je do jadłospisu w formie gotowanej czy zup typu krem.
-
Wybieraj produkty zbożowe
pełnoziarniste. Brązowy ryż, pełnoziarnisty makaron i pieczywo mogą zawierać kilka razy więcej błonnika niż ich „białe” odpowiedniki.
-
Wprowadź do menu rośliny
strączkowe. Warunkiem jest oczywiście ich dobra tolerancja i brak wzdęć po ich spożyciu.
-
Jedz jogurty naturalne z
dodatkiem owoców świeżych i
suszonych, a także
orzechów.
-
Wyeliminuj produkty
spowalniające perystaltykę
jelit. Do tej grupy należy kakao, czarna mocna herbata, czekolada.
-
Unikaj pokarmów
cierpkich: pigwy, bananów, cynamonu, czerwonego wina.
-
Spróbuj namoczonych suszonych
śliwek. W takiej formie zjedz je rano na czczo.
-
Jeśli to możliwe, zwiększ
aktywność fizyczną. Idź na spacer, wykonuj lekkie ćwiczenia.
Choroba nowotworowa i jej leczenie mogą powodować
trudności w przełykaniu. Jeżeli dotyczy to także Ciebie, zmodyfikuj
konsystencję spożywanych posiłków. Lepiej tolerowane są zazwyczaj dania
miękkie lub płynne. Warto wiedzieć, że płyny gęste mogą okazać się dla Ciebie łatwiejsze w przełykaniu niż rzadkie.
-
Unikaj produktów
twardych. Ich przykładem może być suche pieczywo, surowe warzywa, orzechy.
-
Stawiaj na mniejsze, ale
bardziej kaloryczne
posiłki. Do zagęszczania użyj jajka, pełnotłustych produktów mlecznych. Dodawaj do potraw masło lub dobry olej roślinny, które ponadto ułatwią formowanie
kęsa.
-
Unikaj produktów
przyklejających się do
podniebienia.
-
Rozwadniaj pokarmy stałe tymi
płynnymi jak zupa, łagodny sos,
mleko. Takie połączenia pomagają uzyskać rzadszą i delikatniejszą konsystencję ułatwiającą przełykanie.
-
Produkty zbożowe namocz w
mleku, w naparze z herbaty lub w
bulionie.
-
Wybieraj formę
puree. Gęsta, ale gładka konsystencja stała jest dużo łatwiejsza w połykaniu. Łącz w takiej formie warzywa z produktami bogatymi w białko np. mięso, ryby,
jaja.
-
Porozmawiaj z lekarzem o
możliwości wprowadzenia do menu
wsparcia żywieniowego w postaci
płynnych preparatów
odżywczych. Pomogą dostarczyć pełnowartościowego białka i zwiększą energetyczność diety.
Choroba nowotworowa oraz jej leczenie mogą zmienić sposób w jaki odczuwasz smak i zapach potraw. Ulubione potrawy mogą nagle zyskać
gorzki lub metaliczny smak, co skutkuje często brakiem
apetytu.
-
Jedz potrawy, które
lubisz. Jeśli coś nie smakuje dobrze, spróbuj tej potrawy ponownie za kilka tygodni, gdyż sposób odczuwania smaku może się zmieniać.
-
Zamień produkty, które Ci nie
smakują na inne. Zdarza się, że czerwone mięso jak wołowina może nagle zacząć pachnieć i smakować dziwnie (metalicznie). W takiej sytuacji wybieraj mięso
białe, ryby lub wegetariańskie źródła białka jak rośliny strączkowe.
-
Marynuj jedzenie. Smak mięsa, drobiu i ryb możesz poprawić korzystając z marynat na bazie olejów, kefiru, soków owocowych i dodatku ziół. Tak przygotowaną
potrawę marynuj w lodówce aż do momentu obróbki termicznej.
-
Gotuj w sosie lub dodaj
sosu. Potrawy z ryb, kurczaka i jaj mogą smakować lepiej z dodatkiem warzywnego sosu.
-
Słódź pokarmy. Powinno pomóc, jeśli odczuwasz smak potrawy jako słony, gorzki lub kwaśny. W tym celu możesz wykorzystać cukier, ale także stewię czy ksylitol.
-
Podawaj posiłki w
temperaturze pokojowej. W ten sposób ograniczysz ich zapach, ponadto chłodniejsze mogą smakować lepiej niż gorące.
-
Trzymaj potrawy pod
przykryciem, unikniesz mieszania
się zapachów.
-
Do napojów używaj kubków z
pokrywkami, np.
podróżnych. Ograniczysz tym samym odczuwanie ich zapachu,
-
Korzystaj z okapu kuchennego
i wietrz pomieszczenie, w którym
gotujesz. Kiedy podnosisz pokrywki, rób to w kierunku od siebie.
Zaburzenia połykania najczęściej polegają na
utrudnionym i nieprawidłowym
przechodzeniu pokarmów, napojów, połykanych
leków lub śliny z jamy ustnej – do gardła, przez przełyk aż do żołądka. Zaburzenia połykania wbrew
pozorom często dotyczą także
przełykania pokarmów płynnych oraz
napojów. Możesz mieć takie dolegliwości, ponieważ bardzo szybko przechodzą one przez przełyk i
trudno kontrolować ten proces.
-
Płyny spożywaj zawsze po ich
uprzednim zagęszczeniu. Możesz spożywać je w postaci galaretek lub po dodaniu do nich specjalnych zagęstników, które są dostępne w aptekach.
-
Nie mieszaj ze sobą produktów
o różnej konsystencji. Zupa z dodatkiem ryżu lub makaronu to nie najlepszy wybór.
-
Jedz w odpowiedniej
pozycji. W przypadku problemów z połykaniem płynów usiądź z ramionami wysuniętymi do przodu, głową lekko przechyloną do przodu oraz stopami opartymi o podłogę.
-
Jeśli obserwujesz u siebie
występowanie kaszlu, piekący ból
w klatce po posiłku, zmieniony
głos lub zwracanie pokarmu przez
nos porusz ten temat koniecznie
z lekarzem.
Niejednokrotnie możesz czuć się zmęczony
i pozbawiony sił. Taki stan może być wynikiem choroby nowotworowej, a także może być działaniem niepożądanym leczenia onkologicznego, zbyt małego spożycia żywności, przyjmowania
dużej ilości leków, niedokrwistości, bezsenności, czy depresji.
Zmęczenie może potęgować także
stres. Zmęczenie natomiast powoduje, że nie mamy siły gotować ani
jeść.
-
Dużo pij. Odwodnienie może być jedną z przyczyn zmęczenia.
-
Staraj się jeść
regularnie. Nie ma energii, jeśli organizm nie zaspokoi choćby swoich podstawowych potrzeb kalorycznych.
-
Odpoczywaj. Odpocznij w ciągu dnia i kładź się spać wcześniej, kiedy organizm odpoczywa najbardziej efektywnie.
-
Nie rezygnuj z
aktywności. Jeśli tylko to możliwe chodź na krótkie spacery lub rób proste ćwiczenia.
-
Wybieraj łatwiejsze i krótsze
wersje ulubionych
czynności. Jeśli czujesz, że musisz odpocząć zrób to bez wyrzutów sumienia.
-
Wyznaczaj sobie priorytety i
dziel zadania na kilka
dni. Rób w pierwszej kolejności to, co najważniejsze. Czynności mniej istotne przełóż na później lub podziel się obowiązkami z kimś innym.
-
Porozmawiaj o zmęczeniu z
lekarzem. Jeśli będzie miało podłoże medyczne, poszukajcie wspólnie optymalnego rozwiązania.
-
Porozmawiaj z lekarzem o
możliwości wprowadzenia do menu
wsparcia żywieniowego w postaci
preparatów
odżywczych. Pomogą dostarczyć pełnowartościowego białka i zwiększą energetyczność diety.