Rola białka w chorobie nowotworowej - jeść czy nie jeść?

Kobieta w chuście

Wiele osób wciąż wierzy, że białko żywi raka i w diecie chorego onkologicznie powinno być go w związku z tym jak najmniej. Nic bardziej mylnego! Białko jest niezbędne do prawidłowego przebiegu wielu procesów w Twoim organizmie. Nowotwór zwiększa zapotrzebowanie na ten składnik nawet o ponad 60%, dlatego jeśli cierpisz na nowotwór, zadbaj o właściwe spożycie białka.

Rola białka w chorobie nowotworowej

Białko pełni w Twoim organizmie bardzo ważną rolę. Niezbędne jest, m.in. do budowy i utrzymania masy mięśniowej, ważnej dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Odpowiednia ilość tego składnika jest konieczna, gdyż bez niej ludzkie ciało nie może funkcjonować prawidłowo. Nawet zdrowy człowiek w każdej sekundzie zużywa i traci białko, dlatego musi regularnie dostarczać je w posiłkach w ilościach odpowiednich do swoich potrzeb. Dzięki temu zawsze, gdy organizm potrzebuje tego składnika, jego zasoby będą wystarczające.

Jeśli jesteś chory onkologicznie, zwróć szczególną uwagę na ilość białka w diecie - może mieć ono wpływ na to, jak funkcjonuje Twój organizm. Zadbaj, by spożywać go tyle, by w pełni zaspokoić swoje potrzeby.

Masz nowotwór? Możesz potrzebować więcej białka.

Pacjentka z nowotworem

Nowotwór wpływa na funkcjonowanie wielu narządów i przebieg wielu procesów w organizmie, zaburzając je.

Nowotwór – wzrost zapotrzebowania na białko – trudności w zaspokojeniu potrzeb organizmu

Dieta w chorobie nowotworowej powinna dostarczać odpowiednią ilość białka, często znacznie większą niż przed chorobą. Jest to ważne w przypadku każdego pacjenta, jednak szczególnie istotne staje się, jeśli jesteś w trakcie leczenia przeciwnowotworowego:

  • przygotowujesz się do operacji lub jesteś w okresie rekonwalescencji po niej,
  • otrzymujesz chemio- lub radioterapię.

W tym przypadku, zapotrzebowanie na białko może być naprawdę wysokie, warto więc, by Twoja dieta była szczególnie bogata w białko.

Ile białka w chorobie onkologicznej?

Ile potrzebujesz białka w chorobie nowotworowej?

W naszej diecie dostarczenie odpowiedniej ilości białka nie jest trudne, więc u zdrowych osób zdecydowanie częściej zdarza się nadmiar niż niedobór tego składnika. Inaczej jest, niestety, u chorych z nowotworem, u których zapotrzebowanie na ten składnik może wzrosnąć nawet o 67%.

Porównanie zapotrzebowania na białko u osoby zdrowej i z nowotworem

Zapotrzebowanie na białko - tabela

Ważna jest nie tylko ilość białka, ale także spożycie energii – jeśli w diecie podaż węglowodanów i tłuszczów, a przez to także kalorii będzie zbyt mała, białko nie zostanie wykorzystane w celach budulcowych, a jako źródło energii.

Zadbaj o odpowiednią porcję produktów zbożowych i „zdrowych" tłuszczów, które znaleźć można m.in. w orzechach, pestkach i olejach roślinnych.

Źródła białka w diecie

Źródła białka w diecie

Białko znajdziesz w większości produktów spożywczych, jednak nie każde będzie dla Ciebie jednakowo cenne. Jeśli cierpisz na nowotwór, w Twojej diecie przeważać powinno białko pełnowartościowe, czyli to z produktów zwierzęcych: mięsa i jego przetworów, ryb, jaj oraz mleka i produktów mlecznych. Przykładowe produkty bogate w białko zwierzęce znajdziesz poniżej.

Produkty spożywcze z dużą zawartością białka zwierzęcego

Białko pełnowartościowe powinno stanowić około 70% całego białka w diecie chorego onkologicznie. To niezwykle istotne, ponieważ może być ono wykorzystywane przez organizm bardziej efektywnie niż białko pochodzące z produktów roślinnych. Dzieje się tak, ponieważ jego skład jest lepiej dopasowany do potrzeb organizmu, więc ta sama ilość białka dostarczonego z dietą pozwala na stworzenie większej ilości potrzebnych organizmowi składników.

Nawet wykorzystując w diecie produkty wysokobiałkowe, możesz nie być w stanie w pełni zaspokoić swojego zapotrzebowania na ten składnik. Dostarczenie odpowiedniej ilości i jakości białka może być szczególnie trudne, jeśli występują u Ciebie problemy z apetytem, mdłości, biegunki, zaburzenia odczuwania smaku i zapachu czy bolesność jamy ustnej - częste efekty uboczne prowadzonego leczenia onkologicznego.

Co zrobić, jeśli białka w diecie jest zbyt mało?

Jeśli obawiasz się, że możesz spożywać zbyt mało białka, rozważ wizytę u dietetyka. Najlepiej wybierz specjalistę, który ma już doświadczenie w pracy z pacjentami onkologicznymi. Na podstawie Twojego jadłospisu oceni on, ile białka spożywasz i czy ilość ta jest odpowiednia do potrzeb.

Jeśli białka jest zbyt mało, dietetyk wskaże Ci sposoby, które pozwolą zwiększyć jego ilość w diecie. Dzięki temu dieta w chorobie nowotworowej będzie lepiej dopasowana do Twoich potrzeb.

Dietetyk może zalecić:

  • Wzbogacanie diety - dodawanie do zwykłych posiłków, np. preparatów białka w proszku, jak Resource Instant Protein. W 1 łyżce (5g) tego produktu zawarte jest 4,5 g białka. Neutralny smak powoduje, że może być dodawany zarówno do dań słodkich, jak i wytrawnych, bez zmiany ich smaku. Proszek może być stosowany do potraw ciepłych i zimnych: zup, sosów, deserów, przecierów, napojów.
  • Włączenie do diety specjalnych wysokobiałkowych preparatów odżywczych - może być szczególnie korzystne, jeśli pacjentowi brakuje nie tylko białka, ale także energii. Produkty te mają zwykle formę płynu i dostępne są w aptekach w opakowaniach o pojemności ok. 200 ml, w różnych wersjach smakowych. W zależności od potrzeb, zwykle zalecane jest przyjmowanie od 1 do 3 butelek preparatów odżywczych dziennie. Produkty takie mogą być traktowane jako deser i wypijane w niewielkich porcjach po każdym standardowym posiłku lub popijane między posiłkami. Szczególnie warte uwagi są produkty zawierające w nazwie słowo „Protein", jak Resource Protein. Produkt ten w 200 ml zawiera 18,8 g białka.

Opisane wyżej produkty powinny być stosowane pod kontrolą lekarza.

Udostępnij artykuł:

Powrót do "Strefa wiedzy"

Polecane produkty dla pacjenta onkologicznego

Piśmiennictwo:

  1. Arends J., Bachmann P., Baracos V., Barthelemy N., Bertz H., Bozetti F., Fearon K., Hutterer E., Isenring E., Kaasa S., Krznaric Z., Laird B., Larsson M., Laviano A., Muhlebach S., Muscariotoli M., Oldervoll L., Ravasco P., Solheim T., Strasser F., de van der Schueren M., Preiser J.-C.: ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients. Clinical Nutrition xxx (2016) 1-38.
  2. Kunachowicz H., Przygoda B., Nadolna I., Iwanow K.: Tabele Składu i Wartości odżywczej Żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2005.
  3. Nitenberg G., Raynard B.: Nutritional support of the cancer patient: issues and dilemmas. Critical Reviews in Oncology/Hematology, 2000, 34:137-168.
  4. Praca zbiorowa (red.) Jarosz M.: Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2012.
  5. Praca zbiorowa (red.) Gawecki J., Hryniewiecki L.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2008.
  6. Praca zbiorowa (red.) Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B.: Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2008.
  7. https://www.cancer.org/treatment/survivorship-during-and-after-treatment/staying-active/nutrition/nutrition-during-treatment benefits.html dostęp 29.05.2017

Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Stosować pod kontrolą lekarza. Resource 2.0, Resource 2.0+Fibre: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia. Resource Protein: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia, któremu może towarzyszyć zwiększone zapotrzebowanie na białko. Resource Diabet Plus: Do postępowania dietetycznego w przypadku niedożywienia lub ryzyka niedożywienia u pacjentów z zaburzeniami metabolizmu glukozy. Resource Instant Protein: Do postępowania dietetycznego u pacjentów w stanach niedożywienia lub w przypadku ryzyka niedożywienia, u których może występować zwiększone zapotrzebowanie na białko. Resource Refresh: Do postępowania dietetycznego u pacjentów onkologicznych z zaburzeniami zmysłu smaku związanymi z radioterapią lub chemioterapią, niedożywionych lub z ryzykiem niedożywienia. Impact Oral: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia lub ryzyku niedożywienia u pacjentów chirurgicznych w okresie okołooperacyjnym.