Żywność medyczna – cechy i skład

Produkty do żywienia medycznego mogą znacznie się od siebie różnić, dlatego ich stosowanie powinno zawsze odbywać się w porozumieniu z lekarzem. Żywność medyczna przepisywana jest głównie osobom zmagającym się z chorobami przewlekłymi, pacjentom po operacjach oraz seniorom. Preparaty te mogą różnić się nie tylko składem, ale i przeznaczeniem czy formą. Znajomość cech żywności specjalnego przeznaczenia medycznego pomaga w dobraniu właściwego preparatu do możliwości i potrzeb chorego. Posłużymy się dziś produktami marki Resource, by opisać cechy, na które należy zwracać uwagę w składzie żywności medycznej.

Kaloryczność żywności medycznej

Badania naukowe potwierdzają, że odpowiednio dostosowane żywienie medyczne może znacząco poprawić jakość życia osób cierpiących na przewlekłe choroby metaboliczne. Żywienie medyczne może zawierać różną ilość kalorii. W jednej porcji może być zarówno 250 kcal (np. Resource Protein), 320 kcal (np. Resource Diabet Plus) lub aż 400 kcal (np. Resource 2.0 czy Resource 2.0+Fibre). Wysokoenergetyczne preparaty odżywcze odznaczają się zwiększoną zawartością tłuszczu - co najmniej do 30 % (jak np. Resource 2.0 czy Resource 2.0+Fibre, w których aż 39 % kalorii pochodzi z tłuszczów).

Dobrze, że kaloryczność jest tak zróżnicowana, gdyż lekarz może łatwiej dopasować produkt do określonych potrzeb pacjentów onkologicznych. Mniej kaloryczny produkt sprawdzi się u pacjentów wymagających wsparcia żywieniowego (powstałych np. w wyniku zaburzenia odżywiania), ale z niewielkim ubytkiem masy ciała, natomiast bardziej kaloryczny tam, gdzie kilogramy znikają bardzo szybko i trzeba natychmiast temu zaradzić. Ze względu na kaloryczność, wyróżnić można preparaty:

• hipokaloryczne (0,5-0,9 kcal/ml) - stosowane rzadko, zwykle do przygotowania pacjenta do operacji,
• normokaloryczne (1-1,2 kcal/ml) - bardzo dobrze sprawdzają się w rozpoczynaniu żywienia po długotrwałym głodzeniu,
• hiperkaloryczne (1,3-2,4 kcal/ml) - wskazane dla pacjentów niedożywionych lub zagrożonych niedożywieniem, z osłabionym apetytem, przy zachowaniu prawidłowej pracy przewodu pokarmowego.

Zawartość białka w produktach uzupełniających codzienne posiłki

Żywność medyczna skutecznie eliminuje niedobory żywieniowe poprzez dostarczanie niezbędnych składników odżywczych, w tym wartościowego białka. Część produktów, jak np. Resource 2.0, zawiera standardową ilość energii z białka (poniżej 20 %). Żywienie medyczne odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia i rekonwalescencji, dostarczając organizmowi niezbędnych składników odżywczych. Potrzeby chorych organizmów mogą się jednak znacznie różnić i niektórzy pacjenci, jak np. osoby zmagające się z rakiem lub po przebytych zabiegach chirurgicznych, mogą potrzebować większej ilości białka. Warto pamiętać też, że zapotrzebowanie na białko w chorobie nowotworowej może wzrosnąć niemal o 70 %. W odpowiedzi na wspomniane potrzeby żywieniowe pacjentów stworzono produkty wysokobiałkowe. Przykładem jest preparat odżywczy Resource Protein w płynnej formie, który dostarcza aż 30 % energii z białka (18,8 g pełnowartościowego białka w jednej butelce). Z kolei Resource Instant Protein to koncentrat białka w proszku, który zawiera aż 4,5 g białka w jednej łyżce. Forma proszku, a także brak smaku ułatwia jego zastosowanie jako dodatek do codziennych posiłków czy napojów. Resource Diabet Plus przeznaczony m.in. dla chorych na raka z cukrzycą, również odznacza się zwiększoną zawartością białka - pozwala na dostarczenie aż 18 g tego składnika w jednej butelce. Zastosowanie wysokobiałkowej żywności specjalnego przeznaczenia medycznego może być też pomocne dla pacjentów chirurgicznych - to z myślą o nich powstał produkt Impact Oral, który także zawiera aż 18 g białka w jednym kartoniku. To jednocześnie jedyny produkt dostępny na rynku, który zawiera jednocześnie trzy immunoskładniki - kwasy tłuszczowe omega-3, argininę i nukleotydy, rekomendowane przez ESPEN. Powszechnie dostępne suplementy diety często uzupełniają jeden z wymienionych immunoskładników, ale nigdy wszystkie trzy na raz!

Warto pamiętać, że istotna jest nie tylko ilość, ale także jakość białka. Bardzo ważne pod względem odżywczym dla człowieka, zwłaszcza w okresie choroby, są białka zwierzęce. To dlatego produkty, takie jak Resource 2.0 czy Resource Protein, zawierają białka mleka krowiego, w tym te szczególnie cenne - serwatkowe.

Zawartość węglowodanów w żywności specjalnego przeznaczenia medycznego

Żywienie pełni kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i dobrego samopoczucia. Węglowodany dostarczają nam cennej energii. Wśród żywności specjalnego przeznaczenia medycznego możemy wyróżnić preparaty, które są przeznaczone dla pacjentów o specjalnych potrzebach. Mowa o produktach stworzonych z myślą o chorych, którzy zmagają się z określonymi chorobami, a ich dieta onkologiczna musi spełniać dane wymagania żywieniowe, np. osoby z zaburzeniami metabolizmu glukozy. W takiej sytuacji sprawdzą się preparaty odżywcze ze specjalnym profilem węglowodanowym, jak np. Resource Diabet Plus o najniższej zawartości cukrów. Produkt ten odznacza się niskim indeksem glikemicznym oraz dodatkową zawartością błonnika, co jest szczególnie ważne dla pacjentów onkologicznych zmagających się z cukrzycą.

Osmolarność wpływająca na tolerancję preparatów odżywczych

Osmolarność brzmi tajemniczo, ale w dużym uproszczeniu to ilość rozpuszczonych cząsteczek w objętości danego preparatu. Żywienie medyczne z natury zawiera w małej objętości dużą ilość składników, dlatego jej osmolarność najczęściej jest dość wysoka. To normalne, ale warto wiedzieć, że im bliższa jest ona wartości ok. 300 mOsm/l, tym większa szansa, że produkt będzie dobrze tolerowany, nawet przez wrażliwy układ pokarmowy. Warto mieć to na uwadze, gdyż wśród produktów tego samego typu, np. wysokobiałkowych, czyli tych zawierających w nazwie słowo „protein”, znajdziemy takie o osmolarności 570 mOsm/l, jak i takie o osmolarności 390 mOsm/l, jak np. Resource Protein. Preparat odżywczy o wysokiej osmolarności może nasilać nudności, biegunkę czy wzdęcia, dlatego ważne jest stosowanie się do zaleceń producenta, odnośnie spożywania wspomnianych produktów. Warto pamiętać, aby preparaty te pić powoli, w małych porcjach.

Smak specjalistycznego żywienia medycznego

Żywność medyczna pełni istotną rolę jako dodatkowy element tradycyjnego jadłospisu, wspierając zdrowie pacjentów poprzez dostarczanie specjalnie dostosowanych składników mineralnych. Oprócz opisanych wyżej cech, istotne znaczenie ma również smak żywności medycznej. Nowotwór, jak i wdrożone leczenie (radioterapia czy chemioterapia) mogą skutkować zaburzeniami odczuwania smaku. Dolegliwości te mogą nasilać brak apetytu i utrudniać prawidłowe żywienie. Na szczęście żywność medyczna nie musi być mdła i pozbawiona wyrazu. Szeroki wybór smaków wśród preparatów odżywczych marki Resource (aż 5 wariantów w przypadku preparatu Resource Protein) ułatwia stosowanie dodatkowego wsparcia żywieniowego pacjenta. Nie bójmy się próbować różnych produktów o odmiennych smakach. Nasze indywidualne preferencje są szczególnie ważne, dlatego warto poświęcić czas na poszukiwanie preparatu, którego smak będzie dla nas odpowiedni.

Kompletność suplementacji

Żaden tradycyjny produkt spożywczy nie jest kompletny pod względem odżywczym, czyli samodzielnie nie dostarczy nam wszystkiego, czego potrzebujemy do życia. Nie stanowi to problemu, gdy jesteśmy zdrowi, ponieważ sięgamy po różnorodne produkty w ciągu dnia. Bywa to jednak trudne w okresie choroby. To dlatego, żywność medyczna często jest komponowana tak, by zawierała wszystkie składniki mineralne i odżywcze w ilościach takich, aby móc stanowić jedyne źródło pożywienia.

Zarówno Resource Protein, jak i Resource 2.0, Resource 2.0+Fibre, Resource Diabet Plus i Impact Oral, to przykłady kompletnej pod względem odżywczym żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i taką informację znajdziemy na ich etykietach. Jeśli żywienie medyczne nie jest kompletne pod względem odżywczym, na jego opakowaniu będzie widniał zapis, że nie może stanowić jedynego źródła pożywienia. (Resource Instant Protein). Produkt ten zawiera tylko wybrane składniki odżywcze.